Άνθρωπος και Σκύλος. Κι όμως δεν είναι δρόμοι παράλληλοι…

 Τις περισσότερες φορές τα πράγματα είναι πολύ απλά σε όλα τα θέματα και σε όλες τις καταστάσεις. Υπάρχουν πολλοί μύθοι που μας γυρνάνε πίσω σαν ανθρώπους, ειδικά όταν έχουμε να κάνουμε με ζωντανούς οργανισμούς, όπως είναι οι σκύλοι.

 Η παρατηρητικότητά μου με έχει βοηθήσει στην ζωή μου να αντιλαμβάνομαι λίγο πιο περιμετρικά τα πράγματα για να απλοποιώ τις γνώσεις και να τις μεταφέρω στους ‘’ιδιοκτήτες’’ σκύλων.

 Μια από τις ερωτήσεις που ‘’ζεσταίνουν’’ τους σκυλογονείς και ‘’καίνε’’ τους σκύλους είναι η εξής:

''είμαστε ίδιοι με τους σκύλους;’' 'Για αρχή μην τρομάζετε! Σίγουρα δεν μοιάζουμε εξωτερικά αλλά στο εσωτερικό κομμάτι των συναισθημάτων κι ακόμα πιο βαθειά, των ενστίκτων;

 Ας το αναλύσουμε λοιπόν:

 Όσοι από εσάς έχετε παιδιά θα συμφωνήσετε πως όταν μεγαλώνετε ένα κουτάβι είναι σαν να μεγαλώνετε ένα παιδί! Για όσους δεν έχετε ακόμη παιδιά το ένστικτο της πατρότητας ή της μητρότητας καλά κρατεί (γέλιο)! Υπάρχουν βλέπετε πολλές ομοιότητες που αν παρακολουθήσετε θα αναθεωρήσετε όσα ξέρετε!

 Ποιές είναι οι ομοιότητές μας και τα κοινά χαρακτηριστικά που έχουμε;

 Ενστικτώδης συμπεριφορές Τι να πει κανείς για ένα κουτάβι που εξερευνεί το περιβάλλον του και θέλει να νιώθει την ασφάλεια, την ζεστασιά της καλής του μαμάς…. Όπως κι ένα βρέφος! Όλοι ξέρουμε για τις θηλαστικές κινήσεις ενός βρέφους που πατά το στήθος της μαμάς του για να έρθει το γάλα. Μα τι τύχη είναι αυτή να το κάνει και το κουτάβι; Είναι εκπληκτικό να το βλέπεις!

 Άγχος αποχωρισμού Ένα κουτάβι αποχωρίζεται πρόωρα την μαμά του. Πολλές ανεπιθύμητες συμπεριφορές ξεκινούν από εκεί με το άγχος αποχωρισμού σε εσάς να είναι υπαρκτό. Θα πρέπει να ξέρετε ότι ένα κουτάβι κι ένα βρέφος αισθάνεται κάτι το μαγικό με την μαμά. Το παιδάκι κλαίει επειδή η μαμά του φεύγει για την δουλειά διότι έχει προσκολληθεί με το Α και το Ω της ζωής του. Πόσο απλό!

 Έλλειψη κοινωνικοποίησης κι εκπαίδευσης Παιδιά και σκυλιά περνούν μια περίοδο, αυτή της κοινωνικοποίησης. Συνδυάζουν γεγονότα με πρόσωπα και καταστάσεις, θετικά ή αρνητικά. Πρόσφατα ‘’ιδιοκτήτης’’ σκύλου, μου εκμυστηρεύτηκε γιατί ο σκύλος του κυνηγά, δαγκώνει, γαυγίζει ανθρώπους, σκύλους,  ποδήλατα, μηχανάκια κ.τ.λ. Κατόπιν ολιγόλεπτης συζήτησης, μου είπε ότι απλά ο σκύλος του βγήκε για πρώτη φορά εκτός σπιτιού στην ηλικία των 2 χρόνων! Για να παρομοιάσω πόσο μοιάζουμε σε αυτό το θέμα, φανταστείτε ένα παιδί να αντικρίσει τον έξω κόσμο στον 1 χρόνο.

 Τράβηγμα στο λουρί  Κυριολεκτικά το πιο τρανταχτό παράδειγμα στο πόσο μοιάζουμε είναι αυτό στο τράβηγμα του λουριού - χεριού. Βλέπω συχνά πυκνά μαμάδες να τρέχουν πίσω από τα παιδιά τους όταν τους τραβάνε το χέρι όπως και σκύλους που δεν είναι δίπλα στον ‘’ιδιοκτήτη’’ τους. Τραβάει το σκυλί, τραβάει το παιδί! Δεκτόν και από τους δυο, τα ερεθίσματα γύρω τους είναι μεγάλα. Δεν είναι όμως πάντα τα ερεθίσματα αλλά η εκμάθηση σε αυτό που θέλουμε, δηλαδή να είναι δίπλα μας, ήρεμα, ακόμη και σε μεγάλα ερεθίσματα. Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι πρέπει να τους το μάθουμε! Είναι θέμα εκπαίδευσης, με καλούς τρόπους και όχι βασανισμού με χειροδικία και ψυχολογική βία (‘’δίπλα μου γιατί θα έρθει να σε πάρει η αστυνομία, δίπλα μου γιατί θα σου στερήσω την αναπνοή με το κολλάρο (σωματική βία) ή φωνές κι επιθετική γλώσσα σώματος’’).    

 Ένστικτο κυνηγού Αν καθίσετε σε μια πλατεία, θα παρατηρήσετε παιδιά να κυνηγούν τα περιστέρια. Με αναπτυγμένη την αίσθηση του παιχνιδιού ειλικρινά τα παιδιά δεν αφήνουν ‘’σε χλωρό κλαρί’’ τα πουλάκια! Τα κυνηγούν μέχρι τελικής πτώσεως, ίσως όχι για να τα ‘’γευτούν’’ αλλά διότι η κίνηση των πουλιών τους εξιτάρει. Ειλικρινά το έχω παρομοιάσει με τα σκυλάκια που τρέχουν να πιάσουν-κυνηγήσουν οτιδήποτε κινείται και τους κινεί το ενδιαφέρον…

 Άρνηση τροφής Ας δημιουργήσουμε μια φανταστική ιστορία (με μεγάλη δόση αλήθειας ή αχαλίνωτης πραγματικότητας όπως λέει κι ένας πωλητής βιβλίων). Έχετε ένα μωράκι που έχει φτάσει ηλικιακά σε φάση αντίληψης του περιβάλλοντος και κάνει τα πρώτα του βήματα στον δρόμο της επιτυχίας! Γνωρίζετε ότι σε μικρή ηλικία τα πάντα περνούν από το….. στόμα!!! Είμαι σίγουρος ότι το παιδί σας θα έχει φάει κάτι από κάτω, έστω και το παραμικρό! Έχουν (και τα μωρά) τις ιδιότητες του ιχνηλάτη… Οτιδήποτε κάνουν είναι φυσιολογικό γι αυτά και δεν ξέρουν γιατί δεν πρέπει να το κάνουν. Ακριβώς κι ένας σκύλος μικρής ή μεγάλης ηλικίας ψάχνει το φαγητό του από το έδαφος γιατί είναι στην φύση του και μ’αυτό επιβιώνει. Αν δεν σας αρέσει απλά εκπαιδεύστε το! Όπως στο παιδί, έτσι και στο σκυλί!

 Επιθετικότητα Όλοι μας έχουμε δει ή βρεθεί σε μια συμπλοκή όταν ήμασταν μικρά παιδιά. Κάτι μας ‘’πείραξε’’, κάτι μας ενόχλησε και προσπαθήσαμε να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας, να αμυνθούμε. Κι όμως δεν είναι μόνο αυτό. Ένα αποτέλεσμα της επιθετικότητας είναι και ο φόβος. Θυμηθείτε πόσες φορές φοβηθήκατε από κάτι και ήσασταν σε κατάσταση άμυνας ακόμη και στην προβολή μιας ταινίας θρίλερ ή όταν σας πήραν την γόμα στο σχολείο (προσωπική εμπειρία) ή όταν σας χτύπησε ο γονέας (εύχομαι να μην έγινε ΠΟΤΕ)… Για τον σκύλο το μόνο εργαλείο που έχει για να αμυνθεί είναι τα σαγόνια του…

 Δαγκώματα Μα πόσες ομοιότητες τελικά! Το πιο συχνό φαινόμενο των παιδιών και των σκυλιών είναι το δάγκωμα… Όχι βέβαια σε μεγάλη ηλικία σαν τον γνωστό ποδοσφαιριστή σε ομάδα της Αγγλίας! Μιλάω στην φάση που και οι δύο (2) αλλάζουν τα δόντια τους ή πάνε να βγάλουν. Ο έντονος πόνος και η ανάγκη για ανακούφιση θέτουν τον οργανισμό σε κατάσταση δυσφορίας και παράλληλα σε μια διέξοδο χαλάρωσης των μυών του στόματατος. Οτιδήποτε υπάρχει θέλουν απλά, να το δαγκώσουν! Παίρνουμε ειδικά παιχνίδια στα παιδιά και ειδικά παιχνίδια στα σκυλιά. Δεν είναι για πάντα, μην ανησυχείτε αλλά είναι μια περίοδος που πρέπει να περάσει και δεν θα ξαναέρθει. Κάθε στιγμή είναι μοναδική!

Έχουν την ανάγκη του χώρου τους Κι όμως μοιάζουμε και σε αυτό! Όταν ένας σκύλος νιώσει ότι απειλείται ή θα δαγκώσει ή θα φύγει. Θέλει να αισθάνεται την ασφάλεια και την εμπιστοσύνη στο περιβάλλον που ζει. Κανένας δεν θέλει κάποιον ‘’δερβένακα’’ πάνω από το κεφάλι του που να εισβάλει στον χώρο του με το έτσι θέλω π.χ. «πώς θα νιώθατε αν ερχόταν κάποιος άγνωστος ξαφνικά πάνω σας με ορμή;» Πρόσφατα ένας πελάτης, μου εκμυστηρεύτηκε πως κάλεσε έναν συνάδελφο εκπαιδευτή στο σπίτι του και μόλις μπήκε στο χώρο που ήταν ο σκύλος, του φώναξε δυνατά προσεγγίζοντάς τον ένα ‘’STOP’’… Το αποτέλεσμα ήταν να δαγκωθεί φυσικά!

Σήματα ηρεμίας Η γλώσσα του σώματος έχει αποκωδικοποιηθεί τα τελευταία χρόνια από επαγγελματίες (συμπεριφοριστές, ψυχολόγους κ.τ.λ.). Υπάρχουν κάποια σήματα--μηνύματα όταν ένας οργανισμός μπαίνει σε κατάσταση ανάγκης (δυσφορίας, άγχους, φόβου, πόνου, χαράς) και γενικότερα εξωτερίκευσης συναισθημάτων. Ένας σκύλος για παράδειγμα όταν νιώθει ανασφάλεια σε μια κατάσταση σηκώνει το ένα πόδι. Όταν βαριέται, δαγκώνει την ουρά του κι ένας άνθρωπος δαγκώνει τα νύχια του όταν αγχώνεται! Και οι δύο όταν βλέπουν ένα χέρι που στρέφεται πάνω τους επιθετικά, γυρνούν το κεφάλι ή σε άλλη κατάσταση ξύνονται για να απελευθερώσουν το άγχος τους. Σε κάθε κατάσταση άγχους, ο σκύλος (συνήθως) δείχνει τις περισσότερες φορές, τα σήματα αυτά προς μια κατάσταση, έναν άνθρωπο, έναν σκύλο για να ηρεμήσει τα ‘’πνεύματα’’…!

 Υπάρχουν τόσα ακόμα μηνύματα (σήματα) και παραδείγματα που μπορώ να αναπτύξω σε αυτό το άρθρο δίχως όμως να θέλω να σας κουράσω.

 Η κορυφαία ατάκα που έχω ακούσει από τότε που ήμουν παιδί είναι η εξής: «το παιδί και το σκυλί όπως το μάθεις»

 Λέτε να είναι τυχαίο για τις συγκεκριμένες αυτές μορφές ζωής;

 Οι σκύλοι είναι ζωντανός οργανισμός με μυαλό, ψυχή, αισθήματα, συναισθήματα. Μοιάζουμε σε πολλά πράγματα και το μόνο σίγουρο είναι πως δεν είμαστε ίδιοι, αυτό όμως δεν μας στερεί το δικαίωμα να μην τους φερόμαστε σωστά, φιλικά, με αγάπη, σεβασμό…!

 «Οφείλουμε να δείξουμε στα ζώα μεγάλη καλοσύνη κι ευγένεια για πολλούς λόγους. Αλλά πάνω απ’ όλα επειδή είναι της ιδίας προέλευσης με εμάς».

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος

 

Κώστας Μπαζιάνας

Επαγγελματίας Θετικός Εκπαιδευτής

Σκύλων κι Ανθρώπων Θεσσαλίας

ΚΥΝότητα

Συμπεριφορά και Ψυχολογία